ΤΑΣΣΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: ΣΥΜΒΟΛΟ ΑΡΕΤΗΣ ΚΑΙ ΗΘΟΥΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ

Ο Τάσσος Παπαδόπουλος, τιμήθηκε με τον τίτλο του Επίτιμου Διδάκτορα του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχουμε εξασφαλίσει τις ομιλίες, καθώς και την αντιφώνηση της Μεγάλης Κυρίας της Κυπριακής Δημοκρατίας κας Φωτεινής Παπαδοπούλου, συζύγου του Προέδρου μας.

Οι ομιλίες μιλούν από μόνες τους. Αφιερωμένες είναι στα λογής λογής κακόηχα παπαγαλάκια των αγγλοαμερικανών και στα παπαγαλάκια των σημιτογιωργάκηδων και των ξωμεριτών ( που γράφει και ο Γ. Σέρτης), που επί χρόνια παρουσίαζαν άδικα και επί σκοπώ τον Τάσσο Παπαδόπουλο, τον άνθρωπο που ενέπνεε όλο τον Ελληνισμό, ως δήθεν να έχει απομονώσει την Κύπρο από την Ελλάδα, την Ευρώπη και τη διεθνή κοινότητα.

Ομιλία του Πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών Καθηγητή Χρίστου Κίτα

στην τελετή αναγόρευσης του αείμνηστου τ. Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας

Τάσσου Παπαδόπουλου

σε Επίτιμο Διδάκτορα του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης

15 Μαΐου 2009

Εξοχώτατε κύριε Πρόεδρε της Ελληνικής Δημοκρατίας,

Κυρία Παπαδοπούλου και άλλα μέλη της οικογένειας,

Με αισθήματα ιδιαίτερης τιμής και ειλικρινούς συγκίνησης, το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών πραγματοποιεί σήμερα στον ιερό αυτόν χώρο, όπου ζωντανεύουν οι μνήμες των μεγαλύτερων μορφών του Ελληνισμού, την τελετή της αναγόρευσης του αείμνηστου Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Τάσσου Παπαδόπουλου σε επίτιμο διδάκτορα του Πανεπιστημίου μας. Μια τελετή με πολυσήμαντους και βαθείς συμβολισμούς. Ο Τάσσος Παπαδόπουλος κατά την μακρά αγωνιστική και πολυκύμαντη διαδρομή του στις λεωφόρους και τις ατραπούς των πεπρωμένων της φυλής μας, κατόρθωσε με όσα έπραξε, με όσα είπε και με όσα οραματίσθηκε, να μετουσιωθεί σε σύμβολο αρετής και ήθους ελληνικού. Συνδύαζε χωρίς εκπτώσεις και συμβιβασμούς σύνεση, τόλμη, παρρησία, θάρρος, συνέπεια και ανένδοτη προσήλωση στα δημοκρατικά ιδεώδη και τα ανθρώπινα δικαιώματα και, προπάντων και κυρίως, εμπνεόταν από γνήσιο και άδολο πατριωτισμό.

Είχε ακράδαντη πεποίθηση ότι η ελληνική παιδεία, η παιδεία γενικότερα, δεν αποτελεί μόνο το μέγα και δραστικό όπλο κατά της λήθης αλλά και το μοναδικό ελιξήριο της κοινωνικής και εθνικής ανανέωσης, της αναγέννησης και της προόδου. Την πεποίθησή του αυτή υλοποίησε έμπρακτα ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας με την εκπαιδευτική πολιτική που εφήρμοσε. Έναυλα ηχούν στα αφτιά μου οι εξαγγελίες του μόλις πριν λίγα χρόνια, κατά τα εγκαίνια του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου της Κύπρου στη Λεμεσό, στα οποία είχα την τύχη να παρευρεθώ, εξαγγελίες για την αύξηση κατά 30% σχεδόν των δαπανών για την παιδεία, με συναίνεση και στήριξη όλων των πολιτικών δυνάμεων της Μεγαλονήσου. Ήταν κατεξοχήν άνθρωπος και πολιτικός της παιδείας, ο Τάσσος Παπαδόπουλος, μιας παιδείας, με τη βαθύτερη και πιο ουσιαστική έννοια και λειτουργία της, ως παραγωγού δηλαδή και μετάδοσης γνώσης, αλλά και δημιουργού πολιτισμού.

Είχε την αγαθή τύχη να φοιτήσει στο Παγκύπριο Γυμνάσιο, λίκνο και εστία υψηλής ποιότητας παιδείας στην Κύπρο, για να συνεχίσει λαμπρές νομικές σπουδές στην Αγγλία, που τις αξιοποίησε με άκρως επιτυχή άσκηση του επαγγέλματος τού δικηγόρου, σε νεαρή ηλικία. ΄Ηταν η φλογερή εποχή που η φλόγα της ελευθερίας και ο πόθος της εθνικής αποκατάστασης είχε πυρακτώσει τις καρδιές και είχε συνεγείρει τις συνειδήσεις των αδελφών μας στη Μεγαλόνησο και κυρίως της νεολαίας.

Ο Τάσσος Παπαδόπουλος έσπευσε από τους πρώτους να συμμετάσχει στον απελευθερωτικό αγώνα, ως τομεάρχης της ΕΟΚΑ στη Λευκωσία και εν συνεχεία ως Πρόεδρος του πολιτικού κλάδου της ΠΕΚΑ (Πολιτικής Επιτροπής Κυπριακού Αγώνα). Συμμετέσχε με θάρρος, με τόλμη, με αποφασιστικότητα αλλά και υπευθυνότητα. Τις ίδιες αρετές επέδειξε και μετά το τέλος του Αγώνα όταν, αν και νεότατος, ύστερα από επιλογή του Εθνάρχου Μακαρίου μετέσχε στην Ελληνοκυπριακή αντιπροσωπεία για τις συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου και μάλιστα, δεν δίστασε να εκφράσει τη διαφωνία του. Και εν συνεχεία, ως ένας από τους συντάκτες του πρώτου συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, ως πρώτος υπουργός εσωτερικών, ήταν ο θεμελιωτής της εσωτερικής έννομης τάξης και ο βασικός συντελεστής του περάσματος από την αποικιοκρατία, στην Ανεξάρτητη Κυπριακή Δημοκρατία. Ως Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων καθιερώνει θεσμούς που υπηρετούν το κοινωνικό σύνολο και γίνεται ουσιαστικά πολύ ενωρίς ο θεμελιωτής του κράτους προνοίας στην Κύπρο, που αποτελεί κατάκτηση όμοια αυτής των πλέον προηγμένων κοινωνιών της Ευρώπης. Για πάρα πολλά χρόνια διετέλεσε μέλος του Δ.Σ. του Ιδρύματος Λεβέντη του οποίου είναι γνωστή η προσφορά στην Παιδεία και τον Πολιτισμό της Κύπρου και της Ελλάδος.

Η μετέπειτα πορεία του ως συνιδρυτή με τον Γλαύκο Κληρίδη, του Ενιαίου Κόμματος, ως μέλους της βουλής των Αντιπροσώπων και κοινοβουλευτικού εκπροσώπου, χαρακτηρίζεται από συνέπεια προς στις αρχές και τις αξίες του δημοκρατικού πολιτεύματος και της αναζήτησης λύσεων στα διαρκώς αναφυόμενα προβλήματα, με βάση τη δικαιοσύνη και τη βιωσιμότητα, αλλά και χωρίς απεμπόληση του πόθου για εθνική αποκατάσταση. Η στάση του κατά το εγκληματικό πραξικόπημα του 1974 ήταν συνεπής με την ως τότε πορεία του. Συνελήφθη και φυλακίσθηκε από τους πραξικοπηματίες και υπέστη πολλές ταλαιπωρίες.

Μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας ο ρόλος του Τάσσου Παπαδόπουλου συνεχίζεται αναβαθμισμένος, εντός και εκτός της Κύπρου. Στις προεδρικές εκλογές της 16^ης Φεβρουαρίου του 2003 εκλέγεται πέμπτος πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Υπογράφει τη συνθήκη προσχώρησης της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, για την προώθηση της οποίας είχε συμβάλει καθοριστικά ως πρόεδρος της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Βουλής. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα πέτυχε την ψήφιση 600 νομοθετημάτων τα πλείστα των οποίων με ομόφωνες αποφάσεις της Κυπριακής Βουλής.

Καθοριστική ήταν η συμβολή του Προέδρου Τάσσου Παπαδόπουλου στην απόρριψη με τη συντριπτική πλειοψηφία του 76% του γνωστού σχεδίου Ανάν. Από το ιστορικό διάγγελμά του προς τον Κυπριακό λαό επιτρέψτε μου να σας διαβάσω λίγες γραμμές.

«…….Ελληνικέ Κυπριακέ Λαέ, λέει με τρεμάμενη φωνή ο Τάσσος Παπαδόπουλος.

Συνεκτιμώντας όλα τα δεδομένα με ψυχραιμία και αντικειμενικότητα, αλλά και με πλήρη συναίσθηση της ιστορικότητας των στιγμών και το βάρος της ευθύνης που μου αναλογεί, λυπούμαι ειλικρινά γιατί δεν μπορώ να αποδεχθώ και να υπογράψω το Σχέδιο Ανάν όπως, τελικά, διαμορφώθηκε.

Παρέλαβα Κράτος διεθνώς αναγνωρισμένο. Δεν θα παραδώσω Κοινότητα χωρίς δικαίωμα λόγου διεθνώς, και σε αναζήτηση κηδεμόνα. Και όλα αυτά έναντι κενών, παραπλανητικών, δήθεν, προσδοκιών. ΄Εναντι της ανεδαφικής ψευδαίσθησης ότι η Τουρκία θα τηρήσει τις δεσμεύσεις της.

Έλληνικέ Κυπριακέ Λαέ, συνεχίζει ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας,

Στη ζυγαριά του ΝΑΙ και του Όχι, πολύ βαρύτερες και πολύ πιο επαχθείς θα είναι οι συνέπειες του ΝΑΙ.

Σε καλώ να απορρίψεις το σχέδιο Ανάν.

Σε καλώ να πεις στις 24 του Απρίλη ένα δυνατό ΟΧΙ.

Σε καλώ να υπερασπιστείς το δίκαιο, την αξιοπρέπεια και την ιστορία σου.

Με αίσθημα ευθύνης απέναντι στην Ιστορία, στο παρόν και το μέλλον της Κύπρου και του λαού μας, σε καλώ να μην υποθηκεύσεις το μέλλον στην πολιτική βούληση της Τουρκίας.

Να προασπιστείς την Κυπριακή Δημοκρατία, λέγοντας ΟΧΙ στην κατάλυσή της. Να συστρατευτείς για μια νέα, πιο ελπιδοφόρα πορεία επανένωσης της πατρίδας μας μέσα από την Ευρωπαϊκή ΄Ενωση».

Εξοχώτατε Κύριε Πρόεδρε της Ελληνικής Δημοκρατίας,

Κυρίες και κύριοι,

Η σημερινή τελετή θα μπορούσε να έχει γίνει πολύ πιο πριν. Η ομόφωνη απόφαση της Συγκλήτου ύστερα από ομόφωνη πρόταση του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης είχε ληφθεί στο τέλος του 2007. Ο Τάσσος Παπαδόπουλος αρνήθηκε κατηγορηματικά να γίνει τότε η τελετή επειδή είχε αρχίσει η προεκλογική περίοδος για τις προεδρικές εκλογές στις οποίες ήταν υποψήφιος. Η πολιτική ευθιξία και η δημοκρατική του ευαισθησία αποτελούν δείγμα και υπόδειγμα συμπεριφοράς δημοσίου ανδρός, που τόσο ανάγκη έχει σήμερα ο δημόσιος βίος μας.

Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών που κατά την έκφραση του πρώτου Πρύτανή του, Κων/νου Σχινά «ήταν ο αμφικτυονικός δεσμός των απανταχού της γης επιστημόνων και φιλεπιστημόνων Ελλήνων» με ιδιαίτερη τιμή περιλαμβάνει και τυπικά από σήμερα στη χορεία των επιτίμων διδακτόρων του τον αείμνηστο αγωνιστή, πολιτικό και πνευματικό άνθρωπο Τάσσο Παπαδόπουλο. Ο Τάσσος Παπαδόπουλος κατά την απόφαση της Συγκλήτου και διαβάζω από αυτήν: «καθ’ όλη τη μακρά περίοδο της συμμετοχής του στα δημόσια πράγματα της Κύπρου έχει προσφέρει ανεκτίμητες υπηρεσίες στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τον ελληνισμό και σε όλους όσοι οπουδήποτε της γης αγωνίζονται για την επικράτηση των αρχών της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της αξιοπρέπειας. Ακόμη αξίζει να επισημανθεί, συνεχίζει η απόφαση της Συγκλήτου, ότι η όλη του προσφορά και συμπεριφορά χαρακτηρίζεται από απόλυτη συνέπεια και προσήλωση στις αρχές και τις αξίες που συνιστούν διαχρονικά τον πυρήνα του πολιτισμού μας».

Η ΟΜΙΛΙΑ

ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΑΔΑΤΟΥ

ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ

ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΟΡΕΥΣΗ

ΤΟΥ ΑΕΙΜΝΗΣΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

ΤΑΣΣΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

ΩΣ ΕΠΙΤΙΜΟΥ ΔΙΔΑΚΤΟΡΑ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

ΣΤΙΣ 15 ΜΑΊΟΥ 2009


Εξοχότατε κύριε Πρόεδρε,

Μακαριότατε,

κύριε Πρύτανη,

κύριοι Υπουργοί,

κυρία Παπαδοπούλου,

Οι ιδέες, οι σκέψεις, οι αποφάσεις, οι πράξεις, η γενικότερη συμπεριφορά του ανθρώπου - εφ’ όσον ικανοποιηθούν οι βιολογικές του ανάγκες- εξαρτώνται καθοριστικά από το σύνολο των πολιτιστικών παραμέτρων, που υπάρχουν στον τόπο και το χρόνο, που ζει και δημιουργεί.

Η Παιδεία και η Εκπαίδευση, δεν αποτελεί μια ουδέτερη διαδικασία συσσώρευσης γνώσεων, αλλά μια ζώσα διεργασία που έχει ανάγκη το ζωντανό παράδειγμα ανθρώπων που ενσαρκώνουν στάσεις και αξίες ζωής.

Δεν αποτελεί γι’ αυτό αναχρονισμό ή έκφραση συντηρητικών πεποιθήσεων η αναγνώριση της σημασίας του Ελληνισμού στην μακραίωνη διαδρομή του, όπως επίσης και η αναγνώριση όλων εκείνων, όπως ο Τάσσος Παπαδόπουλος, που συνέβαλαν στη δημιουργία και την υπεράσπιση του.

«Τιμή σ’ εκείνους όπου στη ζωή των ώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες», μας λέει ο Αλεξανδρινός ποιητής.

Η γέννηση της Δημοκρατίας στον ιερό αυτό τόπο της Αθήνας, η έκφραση του ορθού λόγου της Ιωνίας, η πρόδος της μαθηματικής επιστήμης στη Αλεξάνδρεια και στις Συρρακούσες αποτελούν εσαεί παρακαταθήκες του ελληνικού και παγκόσμιου πολιτισμού.

«Έχουμε πολίτευμα που δεν αντιγράφει των άλλων τους νόμους, αλλά πιο πολύ είμαστε εμείς παράδειγμα σε άλλους παρά μιμητές τους. Κι έχει τούτο το πολίτευμα το όνομα Δημοκρατία, γιατί δεν διοικούν οι λίγοι, αλλά οι περισσότεροι. Κι είναι όλοι οι πολίτες μπροστά στο νόμο ίσοι», μας λέει ο Περικλής στο Επιτάφιό του. Και σήμερα όλες ανεξαίρετα οι κυβερνήσεις σ’ όλο τον κόσμο ομνύουν αληθινά ή υποκριτικά σ’ αυτές τις αρχές της Αθηναϊκής δημοκρατίας.

Αναπόσπαστο τμήμα, πετράδι ανεκτίμητο του Ελληνισμού, του οποίου άξιο τέκνο αποτέλεσε ο τιμώμενος σήμερα με την κορυφαία διάκριση του Πανεπιστημίου μας, παραμένει εδώ και τέσσερις χιλιάδες χρόνια η Κύπρος.

Γιατί δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι η διαιώνιση των αξιών ενός πολιτισμού δεν προκαλείται μέσα από τα γονίδια (ανύπαρκτων φυλών), αλλά από το περιεχόμενο και τις αξίες της παιδείας, που κάθε νέος άνθρωπος προσλαμβάνει στο γενέθλιο τόπο του.

«Εντολή μας αυτός ο κόσμος και γραμμένος μες στα σπλάχνα μας είναι», μας λέει ο Οδυσσέας Ελύτης.

Ο Τάσος Λιγνάδης αποφαίνεται: «…ό,τι έχουμε και δεν έχουμε βρίσκεται σ’ αυτό το χώμα. Ο, τι άξιον εστί, ό, τι στ’ αλήθεια ανέπαφο, το φυλάει η γη που έχει στοιχειώσει μέσα στα ζωντανά φαντάσματα της: ίσκιοι, ευχές στην πέτρα, κομμένα κεφάλια και χέρια σε μάρμαρα, όστρακα κραυγών σε πηλό, η κεντημένη κυρά Πηνελόπη, η Αρετούσα σαν άδειο παράθυρο, η Λυγερή του τραγουδιού και του Άδη τα πουλιά. Και οι ιερείς, οι χαιρετισμοί στο Ρόδο το Αμάραντο, τα οστά μας άνθη της αύριον».

Και ο Τάσος Λιγνάδης συνεχίζει: « Μνήμη είναι η ιθαγένεια. Χωρίς τη μνήμη δεν υπάρχει τίποτε. Κι ας λένε. Μόνον, όταν θυμάσαι, υπάρχεις στ’ αλήθεια. Και μόνον όταν υπάρχεις στ’ αλήθεια, είσαι στ’ αλήθεια ελεύθερος. Ελευθερία μονάχη είναι η μνήμη μας. Αλλοίμονο αν τη στερηθούμε. Πάνω σ’ αυτήν σε τεντωμένο σχοινί ισορροπούμε και υπάρχουμε…».

Από τους λαούς που υπάρχουν στο σημερινό κόσμο, τρεις είναι εκείνοι που έχουν τις πιο μακροχρόνιες μνήμες από το παρελθόν τους – οι Κινέζοι, οι Εβραίοι και οι Έλληνες. «Οι επιτυχίες του αρχαίου ελληνισμού ήταν πολυάριθμες και τεράστιες. Δεν εκτοπίστηκαν από τα επιτεύγματα οποιουδήποτε άλλου πολιτισμού ίσαμε τώρα», γράφει ο κορυφαίος για πολλούς ιστορικός του 20ου αιώνα Arnold Toynbee.

Η μνήμη μας σε μια λωτοφάγο εποχή σαν τη σημερινή ζητά σηματωρούς και κήρυκες. «Άνεμοι γέροντες, γενειοφόροι των παλαιών μου θαλασσών, φρουροί και κλειδοκράτορες», μας φέρνουν το νόημα της παρουσίας του Τάσου Παπαδόπουλου στην ταραγμένη και μαρτυρική Κύπρο.

Πέραν, όμως, από τα ιστορικά ντοκουμέντα, ο λαός και τα πολιτικά κόμματα της Κύπρου έχουν εκφράσει με λόγια και πράξεις την ελληνικότητα της Νήσου. Το κίνημα για την απελευθέρωση της Κύπρου άρχισε από την περίοδο της Τουρκοκρατίας, για να ισχυροποιηθεί την περίοδο της Αγγλικής κατοχής. Σε όλη αυτή τη χρονική περίοδο η απελευθέρωση συνδεόταν με την αυτοδιάθεση και την ένωση με την Ελλάδα.

Το σύνθημα της Ένωσης ήταν το απλούστερο και δημοκρατικότερο αίτημα που μπόρεσε να εκφράσει η Ελλάδα και ο ελληνισμός της Κύπρου. Εν τούτοις όμως, με ιστορικές ευθύνες της ηγετικής τάξης της Ελλάδας και ηγετικών κύκλων της Κύπρου, κατάντησε να εξοβελιστεί, ως βλασφημία, από το λεξιλόγιο των ελληνικών πολιτικών κομμάτων.

Τι σηματοδοτεί στ’ αλήθεια η αγωνιστική και πολιτική διαδρομή του Τάσσου Παπαδόπουλου στην ανατολικότερη εσχατιά του σύγχρονου ελληνισμού; Ο Τάσσος Παπαδόπουλος γεννήθηκε στη Λευκωσία στις 7 Ιανουαρίου του 1934. Απεβίωσε στην Κύπρο στις 12 Δεκεμβρίου του 2008. Σπούδασε νομικά στην Αγγλία. Αγωνίστηκε με αυταπάρνηση στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ. Έγινε βουλευτής, υπουργός και πρόεδρος του Δημοκρατικού κόμματος. Υπήρξε Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων και εξελέγη Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας στις 16 Φεβρουαρίου του 2003. Υπήρξε συντάκτης του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, επίσημος συνομιλητής με την τουρκοκυπριακή πλευρά και αντιπροσώπευσε την Κύπρο σε πολλές προσφυγές στον ΟΗΕ και στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Προήδρευσε επίσης του Εθνικού Συμβουλίου της Κύπρου.

Όμως, κατά τη γνώμη μου υπάρχουν τρεις κορυφαίοι σταθμοί στη ζωή του Τάσου Παπαδόπουλου, που σηματοδοτούν τη διαχρονική προσφορά του στην παιδεία και τον πολιτισμό του ελληνισμού:

1. Η συμμετοχή του στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της Κύπρου μέσα από τη δράση του στην ΕΟΚΑ.
2. Η προφητική στάση του στις συμφωνίες της Ζυρίχης
3. Και ο πρωταγωνιστικός του ρόλος στην καταψήφιση του μειοδοτικού σχεδίου Ανάν από τον Κυπριακό λαό.

Μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι αγώνες των λαών του Τρίτου Κόσμου ενάντια στις αποικιοκρατικές ευρωπαϊκές δυνάμεις επιτυγχάνουν την απελευθέρωση τους. Η Αγγλική αυτοκρατορία οδηγείται μοιραία και αναπόδραστα στους δέλτους της ιστορίας.

Ακολουθώντας αυτή την παγκόσμια εξέλιξη, ο ελληνισμός της Κύπρου ενώνει την εθνική παράδοση για εδαφική ολοκλήρωση της Ελλάδας με τους αγώνες αποτίναξης του αποικιοκρατικού ζυγού, όπως έκαναν με επιτυχία λαοί με μικρότερη ή και ελάχιστη ιστορική παράδοση.

Τη σκυτάλη του Αγώνα αναλαμβάνουν το 1955 οι Έλληνες της Κύπρου μέσα από την οργάνωση της ΕΟΚΑ. Αυτήν τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο η παραδοσιακή Αριστερά της Κύπρου αδυνατεί να αντιληφθεί ότι το αίτημα για την ένωση με την Ελλάδα, μιας χώρας, πράγματι του ΝΑΤΟ, είναι πατριωτική επιταγή συμβατή με τις διεθνικιστικές αντιλήψεις, τις οποίες είχαν εκφράσει οι ιδεολογικοί εθνάρχες του νέου σοσιαλιστικού κόσμου, που με την ηγεσία της Σοβιετικής Ένωσης καθορίζουν την τύχη πλειάδας λαών του πλανήτη.

Ο Φρήντριχ Ένγκελς ήδη από το 1882 έχει πει: « Μέχρι να λυθεί το εθνικό πρόβλημα της πατρίδας τους έχουν όχι μόνο δικαίωμα, αλλά και υποχρέωση να είναι πρώτα απ’ όλα εθνικιστές και ύστερα διεθνιστές».

Ο Τάσσος Παπαδόπουλος, πιστός στο πατριωτικό του καθήκον, αναμετρήθηκε στα αλώνια του Διγενή παίζοντας με την ελευθερία και το θάνατο, κάθε μέρα και κάθε νύχτα από τη θέση του τομεάρχη της ΕΟΚΑ στη Λευκωσία ενάντια στην Αγγλική Κατοχή. Επίσης ήταν γενικός υπεύθυνος για όλη την Κύπρο της ΠΕΚΑ, πολιτικής οργάνωσης της ΕΟΚΑ. Ο υπεύθυνος της ΠΕΚΑ στις 11 Σεπτεμβρίου του 1958 σε διαταγή του είχε γράψει: «Στην ΠΕΚΑ πρέπει να συμμετέχουν εκτός των νέων και γέροντες και γυναίκες, ουδείς πρέπει να μείνει αχρησιμοποίητος, αλλά και ουδείς έχει το δικαίωμα να αρνηθεί τη συμβολή του στον αγώνα».

Ο ίδιος θεωρούσε τη συμμετοχή του στην ΕΟΚΑ πατριωτική υποχρέωση και γι΄αυτό ουδέποτε την καπηλεύθηκε δημόσια. Θεωρούσε ότι απλώς έκανε το καθήκον του. Όπως, δε, ο ίδιος έχει δηλώσει « Δεν είναι οι δέκα ή οι τριακόσιοι επώνυμοι που έκαναν τον Αγώνα. Δεν έκανα εγώ περισσότερα από ένα παιδί που πέταξε φυλλάδια και μπήκε έξι μήνες στη φυλακή. Τους ζήτησα να κάνουν έναν κατάλογο νεκρών και μαρτύρων. Τίποτα άλλο. Όλα τ΄ άλλα αποτελούν αποκλεισμό των χιλιάδων που αγωνίστηκαν. Ο Μάο έλεγε ότι οι επαναστάτες είναι ψάρια που δεν μπορούν να κινηθούν χωρίς νερό. Το νερό είναι ο κόσμος. Και η ΕΟΚΑ δεν θα είχε επιτύχει τίποτα χωρίς την υποστήριξή του. »

Αγωνιστές της ΕΟΚΑ φυλακίστηκαν και έδωσαν το αίμα τους, όπως πριν είχαν κάνει αγωνιστές από τη Μακεδονία, την Ήπειρο, την Κρήτη και άλλες περιοχές που αποτελούν τη σημερινή Ελλάδα. Ένας από τους ήρωες του Ελληνισμού είναι ο Γρηγόρης Αυξεντίου, που αγωνίστηκε για δέκα ώρες περικυκλωμένος σε μια σπηλιά στη Μονή Μαχαιρά, χωρίς να παραδοθεί στους Άγγλους καταχτητές. Ανάλογη τύχη μπορούσε να έχει και ο Τάσος Παπαδόπουλος. Ο Γιάννης Ρίτσος, που έχει τιμηθεί με το βραβείο Λένιν, μέσα από την πένα του αποτυπώνει την αγωνία και την απόφαση του Γρηγόρη Αυξεντίου να θυσιάσει τη ζωή του για την Ελλάδα και την Κύπρο:

«… Ίσως και να μπορούσα να γλυτώσω. Ίσως μπορούσα

ν΄ αντέξω την καταφρόνια ή τη συγγνώμη ή και τη λησμονιά των

άλλων. Όμως εγώ θα μπορούσα

να λησμονήσω το φως που ονειρευτήκαμε μαζί; κείνο το μέγα

καρδιοχτύπι της σημαία μας ; Θα μπορούσα

να βολευτώ στον ίσκιο μιας γωνιάς με σταυρωμένα τα χέρια γύρω

στα σταυρωμένα γόνατα

σα μνησίκακη, μεμψίμοιρη ή αμέτοχη αράχνη

που πλέκει μόνο με το σάλιο της τα δίχτυα της;…»

Και συνεχίζει:

«…Είμουν ίσως μικρός για τη δόξα – ίσως μικρός

για μια τέτοια ευτυχία. Μια πράξη σωστή

είναι ένα πήδημα του ανθρώπου έξω απ’ τη μοναξιά. Είναι το

σφίξιμο

χιλιάδων χεριών και ο όρκος όλων. Είμαι έτοιμος… »

Η δεύτερη ιστορική στιγμή του Τάσσου Παπαδόπουλου είναι η στάση του στις συμφωνίες της Ζυρίχης – Λονδίνου, που αποτέλεσαν κοντόφθαλμο μυωπικό συμβιβασμό της Ελλάδας με την Αγγλία και την Τουρκία. Συμβιβασμός που αναπόδραστα οδήγησε τη νήσο στη σημερινή στρατιωτική κατοχή του βόρειου τμήματος της από τις τουρκικές δυνάμεις. Μια στρατιωτική κατοχή, που συνεχίζεται και σήμερα, χωρίς οι μεγάλες δυνάμεις και οι διεθνείς οργανισμοί να ενδιαφέρονται να επιβάλλουν το δίκαιο. Αλλά ούτε και οι σημερινές πολιτικές δυνάμεις στην Ελλάδα θεωρούν ότι η στρατιωτική κατοχή της Βόρειας Κύπρου αποτελεί πρώτη προτεραιότητα στις σχέσεις τους με την Τουρκία.

Παραμένουν ιστορικά χωρίς δικαίωση οι λόγοι για τους οποίους οι τότε πολιτικές δυνάμεις της Ελλάδας απεδέχθησαν τη συμφωνία Ζυρίχης-Λονδίνου. Έγκαιρα και με προφητική οξυδέρκεια ο Γεώργιος Σεφέρης, όντας πρεσβευτής της Ελλάδας στο Λονδίνο, είχε γράψει στις 25 Δεκεμβρίου 1958 σε απόρρητη επιστολή του στον τότε υπουργό της Ελλάδας Ευαγ. Αβέρωφ ότι οι σχεδιαζόμενες συμφωνίες θα έχουν τραγική κατάληξη για την Κύπρο. Αναφέρει μεταξύ άλλων ο Σεφέρης ότι: « Τώρα, διά του προσχεδίου, η δικλείς αυτή περιέρχεται εις χείρας Τούρκων, η διχοτόμησις προετοιμάζεται ως ώριμος καρπός (διεθνείς τίτλοι, χωρισμός των δύο πληθυσμών ουδείς συγχωνευτικός αυτός θεσμός, αναλογίαι…)». Ο Ευαγ. Αβέρωφ απάντησε λέγοντας ότι η Ελλάδα αυτή την περίοδο είχε να λύσει προβλήματα οικονομικής ανάπτυξης της χώρας και υπεράσπισης του καθεστώτος και όχι αντιπαράθεσης με τους συμμάχους.

Ο Τάσσος Παπαδόπουλος όντας μέλος της Αντιπροσωπείας του Προέδρου Μακαρίου διαφώνησε με την υπογραφή των Συμφωνιών. Η στάση του Τάσσου Παπαδόπουλου στις συμφωνίες της Ζυρίχης- Λονδίνου είναι δείγμα της ευθυκρισίας και της διορατικότητας που τον διέκρινε σε όλη τη διάρκεια του πολιτικού του βίου.

Σε σύσκεψη που συγκάλεσε ο Μακάριος με τους πολιτικούς της Κύπρου όλων των παρατάξεων, αμέσως μετά την υπογραφή των Συμφωνιών, ο Τάσσος Παπαδόπουλος κατέθεσε εκ νέου τη διαφωνία του λέγοντας: «ο λαός έδειξε θλίψη και το ηθικό του κατέπεσε, όταν άκουσε μια τέτοια λύση».

Κορυφαίο, όμως, γεγονός της πολιτικής ιστορίας του Τάσσου Παπαδόπουλου ήταν η στάση του στο σχέδιο Ανάν. Ένα σχέδιο που εάν εψηφίζετο θα θεσμοθετούσε οριστικά και αμετάκλητα τη διαίρεση της νήσου σε δύο κρατίδια και επιπλέον η τούρκικη πλευρά θα είχε συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα παρέμβασης στη λειτουργία και τις αποφάσεις της νότιας Κύπρου.

Γιατί, όπως ο σημερινός Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κάρολος Παπούλιας – που μας τιμά με την παρουσία του- ως υπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου μου είχε δηλώσει, σε συνέντευξη, που είχα την τιμή να μου παραχωρήσει το 1987: «…Και συνοψίζοντας λέγω και το έχει επαναλάβει κατά κόρον και ο πρωθυπουργός, ότι δεν πρόκειται – δεν μπορεί – να εξευρεθεί λύση μόνιμη και δίκαιη για το Κυπριακό χωρίς την αποχώρηση των Τουρκικών στρατευμάτων κατοχής…»

Ο Τάσσος Παπαδόπουλος, στο ιστορικό διάγγελμά του στον κυπριακό λαό για το επικείμενο δημοψήφισμα του σχεδίου Ανάν στις 24 Απριλίου 2004, θεώρησε χρέος του να υπακούσει στις επιταγές της Ιστορίας και να κάνει πράξη τον όρκο των Αθηναίων εφήβων, που έδιναν πριν από δυόμισι χιλιάδες χρόνια στο Ναό της Αγραύλου, κάτω από την Ακρόπολη:

«….την πατρίδα δε ουκ ελάσσω παραδώσω,

πλείω δε και αρείω όσης αν παραδέξωμαι»

Ο ίδιος επίσης στο διάγγελμά του ανέφερε χαρακτηριστικά:

«Συνεκτιμώντας όλα τα δεδομένα με ψυχραιμία και αντικειμενικότητα αλλά και με πλήρη συναίσθηση της ιστορικότητας των στιγμών και το βάρος της ευθύνης που μου αναλογεί, λυπούμαι ειλικρινά, γιατί δεν μπορώ να αποδεχτώ και να υπογράψω το Σχέδιο Ανάν όπως, τελικά διαμορφώθηκε.

Παρέλαβα Κράτος διεθνώς αναγνωρισμένο. Δεν θα παραδώσω Κοινότητα χωρίς δικαίωμα λόγου διεθνώς και σε αναζήτηση κηδεμόνα».

Για όσους, όμως, αγωνιούν ακόμα, μήπως η υπεράσπιση των βωμών και εστιών του ελληνισμού έρχεται σε αντιπαράθεση με τα οικονομικά τους συμφέροντα στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης, θα τους λέγαμε ότι αυτός ο τόπος θα συνεχίσει να ζει όσο υπάρχουν ηγέτες σαν τον Τάσσο Παπαδόπουλο, που ενάντια στους ανέμους των καιρών αρνούνται να μηδίσουν. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι:

Περισσότερη τιμή τους πρέπει,

όταν προβλέπουν, (και πολλοί προβλέπουν)

πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος

και οι Μήδοι επιτέλους θα διαβούνε;

Εκτός, όμως, από τις τρεις κορυφαίες στιγμές της αγωνιστικής και πολιτικής του διαδρομής ο Τάσσος Παπαδόπουλος είχε σημαντικά πολιτικά επιτεύγματα. Έγινε υπουργός σε ηλικία 24 ετών. Ήταν εισηγητής της δωρεάν Παιδείας και ιδρυτής των Κοινωνικών Ασφαλίσεων στην Κύπρο. Στο πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου, τον Ιούλιο του 1974, συνελήφθη και φυλακίστηκε από τους κινηματίες για την αντιδικτατορική του δράση και προσήλωση στις δημοκρατικές αρχές. Ως υπεύθυνος πολιτικός ηγέτης συνεργάστηκε με πολιτικά κόμματα, που είχαν διαφορετικό κοινωνικό πρόγραμμα, όπως το ΑΚΕΛ, γιατί πίστευε ότι η τύχη της πατρίδας είναι υπεράνω των συγκυριακών πολιτικών προγραμμάτων. Είχε την τύχη ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας να υπογράψει την Συμφωνία Ένταξης της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση την 1η Μαΐου 2006, κάνοντας έτσι πράξη το κείμενο του Ελληνιστή Μόσχου που έγραψε τον 2ο αιώνα π.Χ. ότι:

« Ευρώπη ποτε Κύπρις επί γλυκύν ήκεν όνειρον, Νυκτός ότε τρίτατον λάχος ίσταται εγγύθι δι’ ηώς»

Ο Τάσσος Παπαδόπουλος απέδειξε με τα έργα του ότι η λευτεριά κερδίζεται με αγώνες· με το ντουφέκι στον ώμο και με την ψήφο στις κάλπες. Ο ίδιος στο ιστορικό του διάγγελμα για την καταψήφιση του σχεδίου Ανάν τόνισε: «κάθε λαός διαμορφώνει και γράφει τη δική του ιστορία. Άλλοτε με απελευθερωτικούς και κοινωνικούς αγώνες, άλλοτε με δημοκρατικές διαδικασίες δια της ψήφου του».

Ο Ελληνισμός στη μακραίωνη διαδρομή του μπόρεσε να αντέξει στις θύελλες της ιστορίας και να κρατηθεί όρθιος, γιατί το υπαρξιακό έρμα των αναζητήσεών του, το βαρύ φορτίο του πολιτισμού του, είχε την τύχη να το σηκώσουν στους ώμους του άνδρες με περίσσιο θάρρος και σπάνια νοητική δύναμη. Ένας τέτοιος άνδρα υπήρξε ο Τάσσος Παπαδόπουλος, που αρνήθηκε τον δυτικό κοσμοπολιτισμό των ριψάσπιδων.

« Βουλιάζει όποιος σηκώνει τις μεγάλες πέτρες.

Τούτες τις πέτρες τις εσήκωσα όσο βάσταξα

Τούτες τις πέτρες τις αγάπησα όσο βάσταξα

Τούτες τις πέτρες, τη μοίρα μου»

Η Κύπρος πληρώνει ακόμα την αδυναμία της ηγετικής τάξης της Ελλάδας να υπερασπιστεί στην πράξη τα ιστορικά δικαιώματα των ελληνικών εστιών υποτασσόμενη στο ηττοπαθές διπλωματικό δόγμα ότι η Ελλάδα μπορεί να κερδίσει πατριωτικούς αγώνες μόνο κάτω από τη σκέπη των Μεγάλων Δυνάμεων.

Ο Τάσσος Παπαδόπουλος σε όλη τη διάρκεια της ζωής του υπηρέτησε με αυταπάρνηση, οξυδέρκεια και παρρησία τις αξίες του οικουμενικού ελληνισμού και υπήρξε γι’ αυτό άξιος της πατρίδας και φωτεινό παράδειγμα για τις ερχόμενες γενιές. Το μήνυμα της θυσίας και του αγώνα χαρακτήριζε όλη την ιστορική του διαδρομή. Και ο Ποιητής έχει πει:

«Ναι. Όμως ο μαντατοφόρος τρέχει

κι όσο μακρύς κι αν είναι ο δρόμος του, θα φέρει

σ΄ αυτούς που γύρευαν να αλυσοδέσουν τον Ελλήσποντο

το φοβερό μήνυμα της Σαλαμίνας

Φωνή Κυρίου επί των υδάτων,

Νήσος τις εστί»

Θα ήταν ταιριαστό, όμως, να κλείσω την ομιλία μου με τους στίχους του δημοτικού τραγουδιού:

« τ’ αντρειωμένου τ’ άρματα δεν πρέπει να πουλιώνται,

μον’ πρέπει τους στην εκκλησιά κι εκεί να λειτουργιώνται.

Πρέπει να κρέμονται ψηλά σ’ αραχνιασμένο πύργο,

να τρώει η σκουριά το σίδερο κι η γη τον αντρειωμένο».

Αντιφώνηση της κυρίας Φωτεινής Παπαδοπούλου

στην τελετή αναγόρευσης του Τάσσου Παπαδόπουλου

σε Επίτιμο Διδάκτορα του Παιδαγωγικού Τμήματος

Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών

----------------------------------

Πανεπιστήμιο Αθηνών, 15 Μαΐου 2009

Με πολλή συγκίνηση, παραλαμβάνω, εξ ονόματος του αειμνήστου συζύγου μου, τέως Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Τάσσου Παπαδόπουλου, το Διδακτορικό Δίπλωμα, που μεταθανάτια απονέμει σε αυτόν το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Διερμηνεύοντας και τα αισθήματα των παιδιών μας, ευχαριστώ θερμότατα τον Πρόεδρο, κύριο Ιωάννη Παπαδάτο και τα μέλη της Γενικής Συνέλευσης του Παιδαγωγικού Τμήματος, για την απόφασή τους να απονέμουν στον Τάσσο Παπαδόπουλο τον τίτλο του επίτιμου διδάκτορα του Τμήματος. Τον ευχαριστώ και για τον καλό και συγκινητικό λόγο του, στην παρουσίαση του έργου του τιμωμένου.

Ευχαριστώ επίσης τον Πρύτανη καθηγητή κύριο Χρήστο Κίττα και τα μέλη της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου Αθηνών για την επικύρωση της απόφασης του Παιδαγωγικού Τμήματος και για τη συγκατάνευσή τους στην απόδοση της μεγάλης αυτής τιμής στον Τάσσο Παπαδόπουλο.

Ιδιαίτερες ευχαριστίες απευθύνω προς τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, κ. Κάρολο Παπούλια, για την τιμητική παρουσία του στη σημερινή τελετή. Ο σύζυγός μου, μεγάλως και ειλικρινώς εκτιμούσε τον Πρόεδρο Παπούλια, για το ήθος, την ακεραιότητα, την εντιμότητα και τον πατριωτισμό του πολιτικού και πολιτειακού ανδρός, και ιδιαιτέρως συνεκινείτο από την προς την Κύπρο αγάπη του και από την έμπρακτη στήριξη που με συνέπεια παρέχει στον αγώνα για την δικαίωση του Κυπριακού Ελληνισμού.

Εξοχότατε κύριε Πρόεδρε της Ελληνικής Δημοκρατίας,

Ως γυναίκα, ατύχησα να απολέσω πρόωρα και απροσδόκητα το σύντροφο της ζωής μου. Ως σύζυγος, όμως, ευτύχησα να συνοδεύσω ένα αξιοπρεπή άνδρα, ένα αξιοπρεπή Έλληνα, και να αγρυπνήσω μαζί του στις ατέλειωτες νύχτες των βασανιστικών αγωνιών του και των ωραίων αγώνων του για τη σωτηρία και το καλύτερο μέλλον του αδικημένου νησιού μας. Ευτύχησα, ως σύζυγος, να βιώσω τη δραματική συγκίνηση και το συγκλονιστικό κάλλος της εναγώνιας πορείας ενός ανθρώπου, που είχε το θάρρος να μην υποχωρεί σε ταπεινωτικά κελεύσματα, και την τόλμη να προχωρεί στην ευθεία οδό της εθνικής αξιοπρέπειας. Ευτύχησα, ως σύζυγος, να είμαι πλάι στον Τάσσο Παπαδόπουλο του μεγάλου και ηχηρού «Όχι», σε μια κρίσιμη ώρα, που μετρούσε την ανθεκτικότητα της ελληνικής ψυχής και τη μεγαλοσύνη της ελληνικής καρδιάς. Ευτύχησα να τον δω να υπογράφει τη ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και να μετέχω στη μεγάλη χαρά του για την εισαγωγή του ευρωπαϊκού νομίσματος στην Κύπρο.

Είναι για εμένα εξαιρετικά δύσκολο να μιλώ δημόσια για τον άνδρα της ζωής μου. Επιλέγω τη σιωπή και περιορίζομαι στις αναμνήσεις. Απολογούμαι, γιατί σήμερα υποχρεούμαι να αρθρώσω κάποιο λόγο για τον άνθρωπο που μεταλαμπάδευσε σε εμένα και στα παιδιά μας, την πίστη σε αρχές, σε αξίες και σε ιδεώδη. Για τον πατέρα και σύζυγο, που δεν κουράστηκε ποτέ να μιλά, εν οίκω και εν δήμω, για τις διαχρονικές και πανανθρώπινες αρετές της ελληνικής παιδείας και του ελληνικού πολιτισμού. Για τον πολιτικό άνδρα και Πρόεδρο, που αφιέρωσε και ανάλωσε τη ζωή του ολόκληρη στην υπηρεσία της πατρίδας του και στους αγώνες για τη δικαίωση του αδικημένου λαού μας. Για τον Τάσσο Παπαδόπουλο, που μέχρι την ύστατη ώρα της ζωής του δεν έπαυσε να νοιάζεται για τη μοίρα και το μέλλον της αγαπημένης γης του. Αυτής της γης, της Κυπραίας γης, που μέσα στις αλλεπάλληλες δοκιμασίες των ελληνικών αιώνων της Ιστορίας της, αρνείται να απελπισθεί, και επιμένει να ελπίζει και να μάχεται για τη λύτρωσή της.

Έφυγε, με αδικαίωτους τους οραματισμούς του για μια ελεύθερη και επανενωμένη Κύπρο. Για τους πολλούς που τον αγάπησαν, μένει η θλίψη της απώλειας και η μνήμη ενός ωραίου Έλληνα αγωνιστή. Και για όλους μας, μένει και διαρκεί ο καθαρός πολιτικός λόγος του και η φωνή της ανυπότακτης ψυχής του. Για να εμπνέουν και να καθοδηγούν, στη μεγάλη και ανηφορική πορεία για τη σωτηρία της Κύπρου και την επιβίωση του Κυπριακού Ελληνισμού.

Παραλαμβάνουσα σήμερα το Διδακτορικό Δίπλωμα που απονέμεται στον Τάσσο Παπαδόπουλο, καταθέτω τη μεγάλη τιμή που του αποδίδεται, σε όλους του Έλληνες της Κύπρου, που συνεχίζουν να πιστεύουν στην ωραιότητα και στη λαμπρότητα των αγώνων για ελευθερία, δημοκρατία και δικαιοσύνη.

Σας ευχαριστώ.

ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ- ΡΙΜΑΧΟΣ